[Aviornis]

Zakaźne zapalenie oskrzeli.

Przyczyna
Chorobę wywołuje wirus należący do rodzaju Coronavirus. Wirus zakaźnego zapalenia oskrzeli należy do zarazków o bardzo dużej zmienności. Znanych jest ponad trzydzieści typów serologicznych tego wirusa.

Źródła i drogi zakażenia
Między ptakami zakażenie rozprzestrzenia się drogą aerogenną. Zarazek przenosi się tą drogą również między kurnikami i fermami.

Okres inkubacji
Okres inkubacji wynosi od 18 do 72 godzin.

Wrażliwy gatunek
Tylko kury i bażanty są wrażliwe na zakażenie wirusem zakaźnego zapalenia oskrzeli.

Objawy kliniczne
U kurcząt wirus IB wywołuje nasilone zmiany zapalne w drogach oddechowych. Dochodzi do zapalenia błony śluzowej oskrzeli, a powstający wysięk zapalny ogranicza drożność oskrzeli. Wraz z postępem choroby tworząca się serowata wydzielina zatyka rozwidlenie tchawicy co prowadzi do duszności, rzężeń, kaszlu, kichania i przyjmowania charakterystycznej postawy "pompującego oddychania". Nieśność gwałtownie spada (w ciągu 5-7 dni), pogarsza się także jakość skorupy, która jest krucha i odbarwiona, z charakterystycznymi deformacjami.

Zmiany sekcyjne
W trakcie badania sekcyjnego stwierdza się obecność śluzu i przekrwienie błony śluzowej dolnych odcinków tchawicy i oskrzeli, u starszych kurcząt mogą występować włóknikowe naloty na workach powietrznych. Obecność żółtawego, serowatego czopa włóknikowego w rozwidleniu tchawicy u kurcząt wskazuje na zakaźne zapalenie oskrzeli.

Diagnoza
Są trzy główne punkty, które należy brać pod uwagę przy diagnozie zakaźnego zapalenia oskrzeli:
a) obraz kliniczny i zmiany sekcyjne stwierdzone w danym stadzie,
b) izolację wirusa,
c) wzrost poziomu przeciwciał (serokonwersja) w surowicy przy testowaniu w stosunku do znanego szczepu wzorcowego wirusa IB jako antygenu.

Leczenie i zapobieganie
W przebiegu zakaźnego zapalenia oskrzeli brak jest specyficznego leczenia. Przy wtórnych powikłaniach bakteryjnych powinny być stosowane antybiotyki. Jedyną skuteczną metodą uniknięcia strat spowodowanych zakażeniem wirusem IB jest prowadzenie systematycznych szczepień profilaktycznych. Stosuje się tu szczepionki żywe i inaktywowane.

Uwagi
W kraju choroba występuje zarówno u brojlerów jak i w stadach nieśnych. W ostatnim czasie stwierdza się coraz powszechniej występowanie szczepów wariantowych wirusa IB. Obserwacje praktyczne i dostępne wyniki badań serologicznych i wirusologicznych wskazują, że w Polsce występują nefropatogenne szczepy wirusa IB. Istnieje więc potrzeba wzbogacania standardowych programów immunoprofilaktyki opartych na stosowaniu szczepionek opartych na serotypie Massachusetts o szczepionki zawierające serotypy wariantowe takie jak D274, D466 czy też 4/91. Ze względu na dużą zdolność szczepu 4/91 do indukowania odporności krzyżowej, szczepionki zawierające ten serotyp zalecane są na terenach występowania nefropatogennych szczepów wirusa IB, w tym również szczepu D274. należy jednak zaznaczyć, iż prawidłowe prowadzenie prowadzenie immunoprofilaktyki IB w stadzie powinno zawsze uwzględniać zastosowanie szczepionek opartych na serotypie Massachusetts jako szczepienie podstawowe.
Choroba urzędowo zwalczana.